Friday, February 29, 2008

Good bye - next stop

Tomorrow morning early I'll be leaving Bunia for a two hour trip to Beni. The journey used to take about eight hours but thanks to the Chinese (!) who build a new road, it's now a short drive. I'll be joining World Vision for about a week to visit some of their projects in and around Beni and (from Wednesday) in Goma. And hopefully do a few other things too.

It seems new violence has broken out around Gety, fights between the government's army and rebels, and also north of Bunia. Despite the fact that things here are definitely getting better, it shows that the situation is still quite explosive.

Thanks to Medair's wireless internet I was able to write regular updates, but don't expect this will continue. So for the next two weeks or so, please be patient. :-)

Dag Bunia


Ik ben begonnen aan mijn laatste dag in Bunia. Morgenvroeg hoop ik met een medewerker van World Vision naar Beni te rijden, een rit van ongeveer 2 - 3 uur is me verteld. Tot voor kort deed je daar zeker acht uur over, maar dankzij de Chinezen (!) die een behoorlijke weg hebben aangelegd, is het nu dus een kort ritje.

Ik heb de afgelopen dagen veel tijd doorgebracht in het Monuc-huis, zoals ze dat hier noemen. Het 'huis' bestaat uit een loods als restaurant ingericht met blauwgeruite tafelkleedjes. Aan de bar staan vaak de Griek die de tent leidt met een aantal Congolezen. Buiten schuilen een paar plastic tuintafels en stoelen onder rieten Hawai-parasolletjes, met daarachter een soort paviljoen: open met een groot rieten dak waar vlaggen van allerlei landen met punaises tegenaan geprikt zijn. Tegen de achterwand de grote UN-vlag met krabbels in de trant van 'I was here'. Je kunt er terecht voor een maaltijd, koffie, een biertje. Bovendien wordt er regelmatig een film gedraaid en vrijdagavond is er 'happy hour'.

Hoewel het Monuc-huis in eerste instantie is bedoeld voor de medewerkers van de gelijknamige VN-vredesmissie, heeft het vooral ook de functie van centrale ontmoetingsplek voor de buitenlanders ('expats') die in Bunia werken. Bij de poort moet je je identificeren en het blijkt dat mijn Postbank-kaart de deuren hier wagenwijd opengooit. :-) Of is het Riët? We hebben er deze week in ieder geval aardig wat tijd doorgebracht.

Maar ik heb er ook een paar keer gezeten met mensen die hier werken zoals Valerie, een Congolese die zich het lot heeft aangetrokken van vrouwen en kinderen in deze omgeving. En een verschil probeert te maken door hen te helpen met het verdienen van een inkomen en te informeren over seksuele overdraagbare ziektes. Of met iemand als Bryan die werkt aan het opruimen van mijnen en iedere keer weer geniet van het geluid van het opblazen van ammunitie en wapens. Wetend dat niemand die ooit meer kan gebruiken.

Er is ook een loods waar een aantal fitnessapparaten staan opgesteld en daar kun je de 'expats' regelmatig vinden aan het einde van een werkdag. Om het af te wisselen rijdt Riët een paar keer per week naar het vliegveld waar je rondjes kunt rennen over het zandpad om de landingsbaan. Gisteravond meegeweest. Al lopend genoten van rust (geen stof, en geen vliegtuigen...), schitterend uitzicht en een ondergaande zon. Maar goed, beetje bizar is het wel. Stel je voor dat je op Schiphol rondjes kon gaan rennen om de landingsbaan....

Zoals gezegd, morgenvroeg op weg naar Beni. Dankzij Medair’s draadloze internetverbinding was ik hier in staat iedere dag te schrijven. Dat zal de komende twee weken anders zijn. Je zult dus waarschijnlijk even moeten wachten op de volgende blog.

Thursday, February 28, 2008

Demining

You can have a nation where there is peace and that has been rebuild. But what if the citizens of that nation have not found peace within themselves? War and natural disasters leave their marks in lives of human beings all around the world. And although we are quick in responding with food, medication and rebuilding houses, it doesn’t deal with what is going on inside, in the hearts of the people involved. That’s why MedAir in Bunia is running a psycho-social project for people living in the war-torn Ituri-district.

The people of Congo have had, and some still have, more then their share of war. And the main aim of MedAir’s psycho-social project is to help them understand that it’s normal if they and/or those around them struggle with symptoms of stress such as aggression, night mares, alcohol abuse. When you tell people this, it's a huge relief to them cause they now understand, Riët tells me. She’s been the project manager running the project since 2006 and she works with two very qualified Congolese people.

She continues explaining: “When we do our training we explain to people what the symptoms of traumatic stress are and give them some simple tools that they can use in dealing with the issues. Besides trying to continue normal life as much as possible, talking and listening are extremely important tools. People need to have a place where they can talk about their experiences and where there is someone who is listening.”
To do this doesn’t require a psychiatrist, she says. It could start in the IDP-camps where people can help and support one another just by listening. “Talking about experiences helps to destress and the sooner you can do this, the more it can prevent bigger problems at a later stage”.

In training key people in communities, health structures and in schools, MedAir wants to enable them so that they can help and support those around them. So far the results of this training have been encouraging and the plan is to end the project in July this year.

Crops
“I really feel we’re making a difference”, Bryan says. He is working with a South African demining company in the Ituri area. “When we blow up the ammunition and weapons, when you hear the loud ‘bang’.... that’s a great feeling. Cause you know that no-one ever can use these things anymore. And it's wonderful to see when people start growing their crops again on the field that you have just cleared.”

He tells me how before they got to clear a piece of road, a pregnant woman was hit by a mine and lost her baby and both her legs. When they got in, they didn’t just clear the mine but also helped her to find medical attention and to get prosthetic legs. These days she is involved in bringing awareness to her fellow country men and women about the risk of mines and what to do when they detect one.

It strikes me that ‘demining’ seems to be a key to find a long lasting solution for Congo’s deep ingrained problems. Not just clearing the land but also people’s minds – bringing inner healing so that they can really move forward into another future.

Wednesday, February 27, 2008

Women working towards lasting peace


I’ve been only three days in this country and I’m already overwhelmed by the complexity of its problems and challenges. Did the elections in 2006 and the different peace agreements between government and militia’s seem promising, since then the situation on the ground is still very explosive. In some parts of the country the situation has definitely become more stable but in the Ituri area where I am, the violence has continued. Although the original root was the fighting between two tribes, the Lendu and the Hema, these days it's mainly small groups of rebels who do not want to hand over their weapons and continue to keep plundering, killing and raping.

There is the risk of over simplifying the problems, but facts cannot be over simplified: The multiple wars in the last ten years have cost the lives of at least 4 million people. And just in the Kivu-province alone about 800.000 people are displaced. Being in Bunia, with all its NGO’s and the UN planes flying over on a regular base, I wonder if there’s ever gonna be an end to this tragedy. No human can fix this, that’s for sure. However, it’s great to meet two women who in their own ways with their unique gifts are trying to bring relief to the Congolese people.

Marian, a doctor from the Netherlands, has been in Congo for the last 16 years. She witnessed the trauma of the different wars that destroyed the country. Sometimes she was evacuated, other times she was not. She had friends killed like flies, she saw her work destroyed. But at the end she always decided to come back. To continue distributing medication and bringing healthcare to people in remote places. Trying to explain Marian cannot say anything else but “I have this deep love in my heart for the Congolese and for this country”.

And then there’s Valerie, a Congolese woman. With her husband and ten children she survived the multiple wars that ripped her country apart in the last decade. After the last one, in 2003, she decided she was going to do something. With the help of a Dutch donor she started an organization for vulnerable women; women who lost their husbands, who didn’t know how else to survive but to sell their bodies and go into prostitution, teenage mothers. Nowadays she and 15 volunteers are helping over 55 women to earn a living through an agricultural and a sowing project. Valerie offers skills training and support. “I feel compassion for these women who are like me”, she says. She also visits schools where she gives sexual education to children from 10 years upwards.

Her main struggle is finances for transport and to be able to pay her volunteers at least a small fee for the work they are doing. Maybe if the UN could give a portion of their annual budget of 1 billion dollars, needed to keep the DRC-mission going, to a woman like Valerie, that would be a real contribution to lasting peace.

Tuesday, February 26, 2008

First update from Bunia

I am in the DRC – the Democratic Republic of Congo, in the heart of Africa. Not only a unique, but in a way also a symbolic event for me.

I arrived yesterday morning in Bunia on a small MAF-airplane from Entebbe airport in Uganda. An adventure in itself. For those boarding a MAF aircraft means going around the regular checking-in process and so I found myself happily pushing my carriage past a long line of people waiting. Felt kind of like a VIP.
Flying on a small aircraft is another thing, and by then the VIP-association had definitely gone. But it was a smooth flight over small towns, green forests and the huge lake Albert.
Once we landed in Bunia I took a photo from the airport from where I was sitting. It was going to be the first and last picture I would take here, cause with militia’s and police-men everywhere, taking photos in public is not a wise thing to do. I’ve heard a couple of stories of people who got caught in the action and had to be rescued from a mob or jail. And since my desire for adventure is not that great, don’t expect nice little Bunia pics on this blog. ;-)

Yesterday and today Ri-et has taken me on a small tour along people and places that I had to meet and see. And of course we talked a lot.... Center for those who want to socialize seems to be Monuc-house, a ‘hang-out’ place for members of the Monuc force (the UN-peace keeping mission in the DRC) and other NGO’s.
Moving around doesn’t seem to be too dangerous in this area although it’s very limited. You can walk through the sandy and after the rain, muddy streets (no tarmac), at least in this part of the town where there’s a strong UN and NGO-presence. And during the evening you can go out by car for a drink to the Monuc house or a meal in one of the two or three restaurants in town that offer a very short menu. Last night we went to a place that’s run by a Greek and we had a choice of chips with pork, chips with fish or chips with chicken. For 6 dollars we endured a few power cuts but enjoyed a good meal.
This afternoon I have started with meeting people and talking with them about the situation here in Bunia, the complexity of the country at large and about their work/organization.

More on Bunia? See: http://en.wikipedia.org/wiki/Bunia. And on DRC: http://en.wikipedia.org/wiki/Democratic_Republic_of_the_Congo

Of voor de Nederlandse equivalent, zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Democratische_Republiek_Congo

Sunday, February 24, 2008

Hello from Kampala

While on friday night my friend skilfully manoeuvred the car over the dark dusty road that leads from Entebbe airport into Kampala, I realized that I it's been a while. It's been a while since the last time my senses were exposed to some other parts of Africa. And I had kind of forgotten what it felt like. So as we drove through the warm evening as fast as we could without hitting anything or anyone on that dark road bustling with life, I took it all in: little shops and bars mostly lit by candle light (do we really have an electricity problem in South Africa??), cars hooting and indicators flashing, bicycles and motors without any lights balancing on the side of the road, and people everywhere - flying past as dark shadows or suddenly in the centre of our head lights.

My friends, Nico and Inge, have been living in Kampala for the last 2,5 years. Nico and I studied journalism at the same college, although he was a year ahead of me. Inge and I got to know each other through a mutual friend. While he's trying to make a living here as a freelance journalist, she has started to connect with students, resulting in the start of a student organization. It is a place where students can find support but also input as they're trying to find their feet and their way in university life in Kampala.

It's been great to spend these two days with them. Not just catching up, but also to share our passion(s) and discover the common grounds that we have and operate from.

Tomorrow I hope to fly to Bunia, in the northeastern part of the DRC. The plan is to visiti Ri-et, my best friend ever since we both made our way to Amersfoort to study journalism. Despite the fact that our lives have gone in different directions, we not only share a past, but also still the present and (our dreams for) the future. So it will be great to be a few days with her, to see where she actually lives and works, and in the meantime hopefully come across some stories that are news worthy. So, watch this space...

PS: Excuses aan mijn Nederlandse vrienden en lezers voor de Engelse bijdrage. Maar het is op speciaal verzoek van hen die graag op de hoogte blijven, maar het Nederlands (nog) niet beheersen. En omdat Nederlanders bekend staan om hun brede talenkennis, dacht ik dat ik zo af en toe best eens in het Engels verslag kan doen.

Monday, February 18, 2008

Zuid-Afrika-in-1-minuut

President Thabo Mbeki had er een speech voor nodig om Zuid Afrika’s voornaamste problemen nog weer eens te benoemen, ik zag het vanmiddag in een minuut langskomen: armoede, criminaliteit en geweld.

Terwijl ik stond te wachten voor een rood stoplicht was er eerst een oudere dame met een door zon en wind verweerd gezicht. Voor zich hield een stuk karton waarop iemand (zij?) had geschreven dat ze niets had en de vraag of ik iets – wat dan ook – kon geven. Ik draaide het raam naar beneden en gaf haar een mueslibar die ik naast me op de stoel had liggen.

Ze had nog geen ‘God bless you’ gezegd of van de auto voor me werd de voordeur opengerukt. Een man duwde hardhandig de bestuurster naar de passagierstoel, ging vervolgens achter het stuur zitten en begon duidelijk zichtbaar tegen haar te schreeuwen. Het volgende moment sprong het stoplicht op groen en ging hij er met gierende banden vandoor. Ik volgde, in de war, niet wetend wat te denken van de situatie.
Het was het einde van de middag en het was druk op de weg. Dus al snel zat ik weer achter hem. De auto slingerde over de weg terwijl de bestuurder duidelijk bezig was de vrouw verbaal tegen de grond te werken. Waarschijnlijk dwong hij haar om op de grond te gaan zitten want al snel was ze niet meer te zien.
Tegen die tijd raakte ik er meer en meer van overtuigd dat dit wel een hijack moest zijn. Toen reed de man de auto van de weg en zette hem stil in de berm. De auto’s die volgden, reden voorbij. Ik ook.

Wat te doen?
Ik belde het algemene alarmnummer en gaf na een korte uitleg van wat ik net voor mijn ogen had zien gebeuren, het kenteken door. Toen ik twee uur later belde om te horen of er nieuws was, bleek mijn oproep nergens geregistreerd. Na nog een keer het verhaal gedaan te hebben, belde de politie me tien minuten later om gegevens te verifiëren.

God, God van Afrika. Van Zuid Afrika. Ik heb gebeden voor deze vrouw – dat wat de situatie ook was, haar niets aangedaan zou worden. Dat ze beschermd zou zijn. Want dat heb je in dit land wel nodig. En ik realiseer me vandaag als nooit te voren dat ik al zeven jaar een ‘wonder’ leef. Het wonder van bescherming wat ik als ‘normaal’ ben gaan zien.

En Mbeki, president van Zuid Afrika, en je minister van Veiligheid - als jullie misschien wat vaker zelf door de straten van Zuid Afrika zouden rijden, zou je geen urenlange speeches nodig hebben om de situatie te beschrijven. En zou je al helemaal niet "mensen die zeuren over criminaliteit" naar het buitenland doorverwijzen.

Saturday, February 16, 2008

Upside down economics in the Western Cape

CAPE TOWN - It wasn’t a question whether they would come and claim his land. It was more a question of when. So that’s why farmer Daen Kleynhans decided to take a step. Much to the discomfort of his colleague farmers in the area, he choose to leave the trenches and got himself involved in an agricultural empowerment project in the Elim community in the Western Cape. “I have the responsibility to do something. If I don’t, South Africa might become a second Zimbabwe.”

“We have to move towards equality in resources in this country, and that also includes land", says Kleynhans, born and then married into a farmers family. He acknowledges the responsibility of the agricultural sector but the change needs to take place "in a way that we can still feed South Africa and that doesn’t make from us another Zimbabwe. Because what we see happen a lot is that new farmers will get a farm, but no funding to buy seeds or without knowledge about how to actually run a farm. That is one of the big mistakes of the government and the land reform project. Nobody asks what expertise is available, what people have in order to run a farm successfully or compete with the international market.”

Kleynhans is clear about where he thinks the land reform process is off track. But he was also one of the first to respond positively to a request for help in setting up a diary project. At the beginning of last year the Elim community, about 30 kilometers from Napier in the Western Cape, approached him as chairman of the Milk Production Organisation (MPO) and asked him if he could help them to start a dairy production. Kleynhans: “The government helped to build a milk stall about two years ago. It’s there, with all the machinery. But no-one knew how to run it.”
Six months later, in September 2007, Kleynhans and a small team of local workers started with milking the 45 to 52 cows of the community. “The idea behind all of this is to teach people how to milk, how to run a business and next thing, to help them to run their own business.”
Elim has about 8000 hectares of land and enough water and there are plenty of opportunities for farming. The aim is that the community itself will produce what it needs to keep the dairy production going. This will result in a chain of businesses, the creation of jobs and income for the people in the community.

Daen Kleynhans thinks it as his responsibility to see a generation of farmers emerge who know what they are doing. But he seems to be on his own in this, at least in the area where he lives: “Not all farmers think the same as I do. I actually just came from a meeting where we discussed this. What I see with colleague’s is fear. They are afraid of loosing their land, their income. And so they try to protect and hold on to what they have. But will it help? Someone at some point will be loosing land. No matter what. It might be me. There are no guarantees. But I’ve decided to be pro-active cause I understand the past. There is a large group of people who never had the opportunities to develop themselves, to learn and to grow. And that needs to change.”

He would like his colleague-farmers to come and look at what is happening in Elim; how positive it’s impact is on all those involved, including himself. But he’s realistic enough to see that this will take some time. Cause it’s not just fear that holds the South African farmer back from getting involved in such an initiative. Kleynhans points out that farming in South Africa is hard work. The profit margins are small. And there is little time to do something else besides farming. He admits that getting involved in something like the Elim-project does require a substantial amount of time: “I am fortunate with having great staff working at my farm. And I always tell them: Be good to the farm and the farm will be good to you.”

The farmer himself seems to be living this statement: Cause despite the fact that he spends most of his time at the Elim-empowerment project, at the moment he has enough to invest in a second farm. Something he cannot explain. Upside down economics? “I would call it God’s provision. It’s not about my time or investment. It’s all about an issue, a problem that needs to be addressed. There is injustice and I want to do something about that. And I feel God’s saying to me: I will take care of you if you take care of my people.”

Saturday, February 9, 2008

Afrika worstelt zich een weg naar democratie

Ze is een beetje ‘edgy’, zegt ze. Ik kan in het Nederlands geen fatsoenlijk woord bedenken dat recht doet aan haar gevoel. Op het randje, wiebelig, gespannen... het is het allemaal. Emma, mijn sport-lerares, is niet meer zo zeker van de toekomst in Zuid Afrika, dat wil zeggen als blanke. Dat blijkt als we het even hebben over de meest recente ontwikkelingen in de Zuidafrikaanse politiek en het getouwtrek binnen de politie over allerlei (vermeende) corruptieschandalen.

De afgelopen maand is er geen week voorbij gegaan of er was niet een nieuwe aflevering te zien en te beluisteren in de soap ‘Welke hotemetoot wordt vandaag in de schijnwerpers gezet wegens schokkend wangedrag of gebleken onprofessionaliteit?’ Het heeft het vertrouwen van de gemiddelde Zuidafrikaan in de politiek en de politie, die toch al aan het dalen is, behoorlijk aangetast.
En dan heb ik het nog niet over de schade die Zuid Afrika internationaal gezien oploopt vanwege de van corruptie verdachte politiechef Jackie Selebi die ontslag heeft moeten nemen als hoofd van Interpol, de internationale politiemacht. En berichten over een energiecrisis waardoor critici nog weer eens de vraag opwerpen of Zuid Afrika werkelijk in staat is om de Wereldkampioenschappen Voetbal in 2010 te organiseren.

En dat allemaal in dezelfde tijd dat Kenia de voorpagina’s haalt vanwege onlusten na de verkiezingen waarbij volgens de oppositie gefraudeerd is. Kenia stond tot de verkiezingen op 27 december vorig jaar bekend als een van de meest stabiele staten in Afrika. Dat het binnen een paar dagen zomaar kan veranderen in een onveilig, onstabiel land waar ‘etnische zuiveringen’ plaatsvinden, dat kwam als een volslagen verrassing. In ieder geval voor de buitenwereld.

Al met al levert het begin van 2008 geen vrolijk plaatje op van Afrika. Het lijkt alsof het continent lijkt weg te zakken. Dan maar het bijltje erbij neergooien, de moed opgeven want “het wordt toch nooit wat”? Nee. Noem het naief maar de kunst is om te kijken naar het grotere plaatje en een tijdslijn in de gaten te houden.
Wat er in landen als Kenia en Zimbabwe gebeurt, en Zuid Afrika lijkt er iets van mee te krijgen, is de geboorte van een natie en van een democratie. De landen hebben na de onafhankelijkheid van de koloniale machten zelf moeten uitvinden hoe ze zich het beste konden organiseren. En vaak zijn ze daarin gewoon verder gegaan in de voetsporen van hun ‘patroon’. Hun bezetters gebruikten macht, manipulatie, omkoping, corruptie om de macht te kunnen houden en de vrede te bewaren. En in veel gevallen werd dit gewoon gekopieerd. In de meeste van deze landen is ‘democratie’ dan ook niet meer dan een fineerlaagje waaronder de machthebber of chief zijn eigen mensen te eten geeft. Geen wonder dus dat de oppositie in Kenia het nu echt wel welletjes vindt. Want het wordt tijd dat een andere stam uit de staatsruif kan gaan eten.

En hetzelfde geldt min of meer voor Zuid Afrika. De huidige president Mbeki is een Xhosa-man. Binnen het ANC heeft hij plaats moeten maken voor Jacob Zuma, een Zulu. En zijn aanhang heeft grote verwachtingen van deze man. Niet alleen gaat het beter worden voor de arme man en vrouw in Zuid Afrika, de Zulu heeft zijn eigen man aan het roer.
En Emma... ach, zij zou waarschijnlijk voor een blanke president zijn gegaan. Uit een onderzoek dat vorig jaar is gedaan blijkt namelijk dat 44 procent van Zuidafrikanen bij de keuze voor een politieke partij ook het criterium ‘ras’ meeneemt. .

De vraag is wat er de komende maanden gaat gebeuren in Zuid Afrika. Er is een duidelijke strijd gaande binnen het ANC. Niet alleen op het niveau van de gewone man, vooral ook tussen de leidinggevenden. Wat we zien is de worsteling van een vrijheidsbeweging die een politieke partij moet worden voor alle Zuidafrikanen! Daarin kan het nog heel veel kanten opgaan maar laten we hopen dat we daadwerkelijk op weg zijn om een democratie te worden.

Friday, February 8, 2008

Het is zoeken naar lichtpuntjes voor Mbeki

KAAPSTAD - ,,Okay, er is sprake van een crisis...'' Minister van Openbare Werken Alec Irwin gaf het uiteindelijk vorige week tijdens een spoedzitting in het parlement toe: Zuid-Afrika beleeft een stroomcrisis. Zuid-Afrika's bedrijfs- en maatschappelijke leven is ernstig ontregeld door dagelijkse stroomonderbrekingen. Is het woord 'crisis' de afgelopen maanden ook wel eens in de gedachten van president Thabo Mbeki boven komen drijven? Want ook voor hem zijn het donkere tijden.

Sinds hij tijdens de partijbijeenkomst van het African National Congress (ANC) in december onttroond werd als partijleider, lijkt Mbeki een beetje op een president in gijzeling. Met Jacob Zuma aan het roer van de regeringspartij lijkt er voor 's lands president niet veel meer te doen dan 'passen op de winkel'.

Het is misschien wel voor het eerst in zijn tien jaar als president van Zuid-Afrika dat Thabo Mbeki zich zo kan identificeren met zijn volk: op zoek naar lichtpuntjes in een situatie waarin opeens het licht is uitgegaan. Want in al zijn harde werken voor het bewerkstelligen van economische groei voor het land, heeft hij niet alleen het gros van de bevolking, maar vooral ook zijn ANC-achterban, van zich vervreemd.

De verkiezing in december van de populist Jacob Zuma als nieuwe leider van de partij was dan ook niet minder dan een motie van wantrouwen. Mbeki's macro-economische, marktvriendelijke beleid heeft het land geen windeieren gelegd, maar dat is vooral ten goede gekomen aan een kleine zwarte middenklasse. Een groot deel van de Zuid-Afrikanen is nog net zo arm, of armer, als dat ze voor de 'Wende' in 1994 waren.

Draagvlak
Jacob Zuma is ondertussen in de afgelopen twee maanden druk bezig geweest met het geruststellen van buitenlandse investeerders en het formeren van een stevig draagvlak in de top van het ANC. Waar nodig werden Mbeki-aanhangers op doodlopend spoor gezet om plaats te maken voor Zuma-denkenden. Hoewel de partijtop het ontkent, zorgt het voor een gespletenheid in de partij met twee bestuurscentra: Luthuli House, het hoofdkantoor van de regeringspartij met Zuma aan het roer, en de zittende ANC-regering met Mbeki aan het hoofd. Omdat het ANC met twee derde meerderheid in het parlement voor een groot deel het regeringsbeleid bepaalt, zou het Mbeki vleugellam maken. Een president zonder macht die zijn tijd mag uitzitten tot de verkiezingen in 2009.

Mbeki, de man achter de Afrikaanse Renaissance, zou graag als een groot staatsman de geschiedenisboeken ingaan. Maar met het einde van zijn ambtstermijn in zicht, lijkt ook dat waarop hij zich kon beroemen hem bij de handen af te breken. In buurland Zimbabwe gaat president Robert Mugabe ongestoord zijn gang en lijken maanden van bemiddelen niets te hebben opgeleverd.

In eigen land ging letterlijk het licht uit. Nationaal stroombedrijf Eskom kan de vraag naar stroom in Zuid-Afrika niet langer aan. Om de aanwezige capaciteit zo goed mogelijk te verdelen, is niet alleen de export van stroom naar buurlanden als Zimbabwe en Mozambique gestopt, maar worden grote delen van Zuid-Afrika dagelijks platgelegd.

De grote aanjagers van de economie, zoals de mijnen, kunnen door onvoorspelbare stroomvoorziening soms uren- tot dagenlang niet draaien. De kosten hiervan lopen in miljarden rand per dag. Om nog maar te zwijgen over de banen die hiermee mogelijk verloren gaan. Het blijft raden naar waar de regering in 1997 zo druk mee was dat ze geen aandacht schonk aan een rapport van Eskom dat toen al waarschuwde voor ernstige problemen in de nabije toekomst als er niet werd geïnvesteerd in het veiligstellen van de energievoorziening.

Koorddansen
Een ander heet hangijzer is het al dan niet voortbestaan van de Scorpions, een speciale politie-eenheid die de georganiseerde misdaad moet bestrijden. De eenheid werd in 2001 door Mbeki in het leven geroepen, maar is vooral in de afgelopen maanden in ongenade gevallen bij de ANC-leiding. Grootste aanleiding vormen de onderzoeken die lopen naar de handel en wandel van enkele van hun kopstukken zoals Jacob Zuma en politiecommissaris Jackie Selebi.

Wie verwacht dat Thabo Mbeki tijdens zijn 'troonrede' vandaag opeens Zuma's lijflied 'Geef mij mijn machinegeweer' zal aanheffen, kan rekenen op een teleurstelling. Volgens politiek analisten zal het een toespraak à la Mbeki worden: een puntig verhaal zonder toespelingen op wat er de afgelopen maanden in en rond zijn eigen partij is gebeurd. Hij brengt zijn boodschap, zegt wat hij belangrijk vindt, en niet wat mensen of de kiezers van hem verwachten. Hij zal allicht iets zeggen over de stroomcrisis in het land, maar met de verkiezingen voor de deur zal hij geen heel nieuwe beleidsvoorstellen lanceren.

Mbeki kan zich niet permitteren te veel buiten de ANC-perken te gaan lopen. Voor hem is het te hopen dat hij de kunst van koorddansen snel machtig wordt, als hij dit nieuwe - en voor hem waarschijnlijk laatste - parlementaire jaar wil overleven.

Zie ook: http://www.nd.nl/Document.aspx?document=nd_artikel&id=108436