De oproep van de Afrikaanse leiders aan het adres van Zimbabwe’s politieke leiders president Robert Mugabe en oppositieleider Morgan Tsvangirai om een regering van nationale eenheid te vormen, lijkt in Zuid-Afrika weinig draagvlak te hebben. Het is in ieder geval niet genoeg. Tijdens een debat in de Universiteit van Kaapstad riep voormalig aartsbisschop Desmond Tutu opnieuw op tot militaire interventie ‘om de situatie in het land te stabiliseren’.
“We willen vrede en kalmte voor Zimbabwe. We willen zien dat dit land weer op wordt gebouwd en dat de vluchtelingen die tegen hun zin in Zuid Afrika zijn, terug kunnen keren naar een veilig thuisland. We willen dat de Afrikaanse leiders opstaan, de verkiezingen ongeldig verklaren en Mugabe berispen”, aldus Tutu.
Zijn oproep vond een echo in uitspraken van sociaal activiste Mamphela Ramphele die sprak over de cultuur van onschendbaarheid die in Afrika lijkt te regeren: “We moeten tot de eerlijke conclusie komen dat overheidsbeleid in postkoloniaal Afrika heeft gefaald. We hebben niet begrepen hoe goed te regeren, namelijk door het delegeren van leiderschap en verantwoordelijkheid waardoor er een klimaat ontstaat waarin iedereen zijn beste bijdrage kan leveren. In plaats daarvan zien we leiders, despoten, opstaan die vrij zijn van vervolging: Mobutu, Idi Amin, Charles Taylor en nu ‘Oom Bob’.”
De vraag waarom Afrikaanse leiders zo tolerant zijn ten opzichte van elkaar is moeilijk te beantwoorden, zei ze. “Maar het heeft te maken met Afrika’s ontkenning van de geesten uit het verleden; van voor, tijdens en na de tijd van kolonialisatie. Van racisme, sexisme, chauvenisme, zelf-haat. Het vraagt om meer exorcisme dan we hebben laten zien. Het heeft ervoor gezorgd dat we overgevoelig zijn voor kritiek.”
‘Moeder Engeland’
Het debat vond plaats op een significante plek. De Universiteit van Kaapstad is namelijk gevestigd op een steenworp afstand van ‘Rhodes Memorial’, een monument opgericht ter ere van Cecil John Rhodes (1853 – 1902). Rhodes, zakenman en politicus, was een fervent voorstander van kolonialisatie. Hij stond aan de wieg van het huidige Zimbabwe (voormalig Zuid Rhodesië) en heeft hier in meer dan een opzicht zijn sporen nagelaten.
En hoewel de huidige president Robert Mugabe geen kans voorbij laat gaan om zijn afschuw van de ‘Britse imperialisten’ te uiten, is Heidi Holland van mening dat het juist de Britten zijn die nu nog iets uit kunnen richten.
Holland, schrijfster van het autobiografiche boek “Dinner with Mugabe”, beschrijft Mugabe als iemand die de Britten haat, maar onderhuids een liefde heeft voor ‘Moeder Engeland’. Maar ook als een emotioneel onvolwassen persoon die compleet is afgesneden van zijn gevoelens. Zijn typisch antwoord op iedere vorm van vernedering is ‘wraak’. “Mugabe heeft heel duidelijk gemaakt dat hij een probleem met Engeland heeft. Niet met de VS, niet met de UN. Hij is geobsedeerd door de Britten. Daarom zijn het de Britten die met Mugabe moeten gaan praten. En dat gaat misschien tegen alle gevoel in, maar Mugabe is een monster en we moeten in deze situatie pragmatisch zijn en alles proberen wat we kunnen om hem te stoppen. Benader hem als iemand die ze ooit respecteerden en je vindt mogelijk een ingang naar dialoog”, aldus Holland.
Wraak
Ondertussen zouden Afrika en de internationale gemeenschap de ogen open moeten houden voor vooral ontwikkelingen op het platteland in Zimbabwe: “Mugabe weet nu dat de Zimbabwanen hem niet meer willen en hij zal wraak willen nemen. Een herhaling van de Gukurahundi, de massamoord die plaatsvond in Matabeleland in de jaren ’80, is niet ondenkbaar.”
Medeoprichter van het Economic Justice Initiative-instituut Wilmot James gaf aan dat economische sancties niets zullen oplossen “in een land wat economisch gezien al niets meer te verliezen heeft”. Hij pleitte voor politieke sancties, militaire interventie en verder “iemand die tegen Mugabe zegt: ‘Het spel is afgelopen’.” En voor de Zuidafrikaanse regering die nog steeds voor de ‘stille diplomatie’ kiest, had James ook een boodschap: “De tijd van het omhelzen en knuffelen van dictators is voorbij. Stop ermee!”
(ND 03072008)
No comments:
Post a Comment