Eenzelfde boot

Vanmorgen moest ik in in het gebouw van het departement van Binnenlandse Zaken in Kaapstad zijn. Reden: verlenging van mijn toeristenvisum voor Zuid-Afrika met nog weer eens drie maanden. Toen ik de straat inliep waar het kantoor is gevestigd, trof ik een groep mensen verspreid over de stoep aan. Ze stonden, zaten, keken voor zich uit of praatten met elkaar. Iedere dag verzamelen ze zich hier en wachten van 's morgens vroeg tot 's avonds laat in de hoop dat vandaag de dag zal zijn dat de deur voor hen opengaat en ze papieren krijgen om in Zuid Afrika te kunnen blijven.

Toen ik hen passeerde en de trappen opliep naar de ingang, keken we naar elkaar. Het ging door me heen dat we op een bepaalde manier in eenzelfde boot zitten. Alleen heeft die van mij zeilen, zodat als de wind opsteekt ik ergens heen kan. Voor de Zimbabwanen geldt dat ze compleet zijn overgeleverd aan de getijden van bureaucraten en een samenleving waar ‘vreemdelingenhaat’ diep zit. En dat ze feitelijk nergens heenkunnen.

Wordt dit weer “zo’n Afrikaverhaal”? Nee. De krant in Nederland bericht vandaag over integratievraagstukken. Migratie is van alle tijden en van alle plaatsen. Waar Europa de instroom aan ‘buiten-continentalers’ probeert te controleren, doet Zuid Afrika precies hetzelfde met de talloze mensen die hier om diverse redenen hun toevlucht zoeken. En de druk neemt toe nu vlak over de grens een crisis buitensporige proporties aanneemt en Zimbabwanen massaal hun land verlaten op zoek naar veiligere oorden.

In dezelfde krant, een pagina verder, lees ik dat de politieke crisis in België na een jaar nog niet is opgelost en hoe de Walen en de Vlamingen elkaar dwarszitten. Stammenstrijd is niet iets van Afrika alleen. Als puntje bij paaltje komt dan blijken de verschillen tussen ‘ons’ en de ‘anderen’ vaak groter en dieper dan we zelf doorhebben. Wat dat betreft is beschaving niet meer dan een dun laagje veneer. Het is zeker geen bewijs van het feit dat we er als menselijk ras op vooruit gaan. Of een garantie dat we voortaan in vrede samen zullen leven.

Al met al verschillen de Afrikaanse en Europese boten dus niet zoveel van elkaar. Of moet ik zeggen dat het de aard van de bemanning is die niet zo heel erg veschilt?