Friday, November 9, 2007

Open deuren in gevangenis Johannesburg


In een tijd dat de gevangenissen in Zuid-Afrika het nieuws halen vanwege de slechte staat van de gezondheidszorg en het justitiĆ«le apparaat als geheel op meerdere fronten blijkt te falen, maken Martin en Anita de Bruijn bijna dagelijks een gang naar de gevangenis in Johannesburg. In de afgelopen drie jaar is het Nederlandse stel ‘vader en moeder’ geworden van bijna 400 langgestraften.

Het is het verhaal van Handelingen, zegt een vriend tegen me de eerste keer dat hij me over Martin en Anita en hun werk in de gevangenis in Johannesburg, vertelt.

Gevangenisdeuren die opengaan. Ik moet eraan denken als we donderdagmorgen rond 09.00 uur naar het metershoge zwaar bedraade en bewaakte hek lopen dat toegang geeft tot de sectie waar de ‘zware jongens’ zitten. We gaan door een draaihek, en nog een draaihek. En dan zijn er alleen nog maar lichtgele muren, grijze vloeren, tl-lichten en jongens en mannen in oranje of grijze pakjes.

Ik krijg weinig tijd om me claustrofobisch te gaan voelen. Nog voordat we een leslokaal induiken waar zo’n 50 jongens en mannen op ons zitten te wachten, krijg ik al een ferme handdruk en een brede glimlach van twee jongens: Lucky man en Lungile. Het zijn namen van jongens die ‘symbool’ staan voor het levensveranderende werk van Martin en Anita zo blijkt later.

Martin (41) en Anita (42) de Bruijn kwamen in maart 2005 naar Johannesburg om een aantal jaren van hun leven te dienen, zo zeggen ze zelf. Ze starten werk in de gevangenis en schreven programma’s die de aard hebben van rehabilitatieprogramma’s, maar met een sterk fundament van normen en waarden. Zo kunnen de jongens onder meer inschrijven voor trainingen in sociale vaardigheden, een cursus naar aanleiding van de tien geboden en een expressie cursus.

Terwijl ik vanmorgen mijn ogen laat dwalen over de donkerbruine en zwarte hoofden in de banken voor me, lijken ze onschuldig en lichtelijk naief. Maar ze verrassen met hun scherpe en diepe vragen, hun opmerkingen en hun kennis van de Bijbel. Dit zijn de langgestraften van Johannesburg Maximum Gevangenis? Het is moeilijk voor te stellen.

Martin helpt me snel uit de droom en vertelt me later dat dit wel een selectie is. Momenteel hebben ze ‘slechts’ 123 van de 700 ‘zware jongens’ in hun training; jongens die hebben aangegeven te willen leren en veranderen. “Er zitten daar ook jongens in de cel die helemaal niet willen veranderen, hard-core criminelen”, zegt Martin. Maar goed, het is wel een vonkje van hoop in een omgeving die verder rustig als ‘hel’ aangeduid kan worden. Een plek waar een mens zonder God in geen geval beter uit kan komen.

Aan het einde van de ochtend, zetten de jongens een lied in.

“Father, father...”

Jongens die waarschijnlijk nooit een vader gekend hebben.

“Baie dankie...”

En dat vanuit een gevangeniscel

En er gaan inderdaad deuren open: “Jullie liefde voor ons heeft veel deuren voor ons opengezet”, vat een van de zware jongens het samen. “We hebben dingen geleerd die we niet wisten. Er is weer hoop.”

No comments: