Tuesday, September 25, 2007

Transformatie in Nigeria langzaam maar zeker


Rebellen van de Movement for the Emancipation of the Niger Delta in Nigeria hebben een nieuw kidnap- en geweldsoffensief aangekondigd nadat een van hun leiders Henry Okah in Angola is opgepakt. Okah, die mogelijk ook de alias Jomo Gbomo gebruikte, wordt verdacht van wapenhandel en witwassen van geld. Ondertussen heeft Nigeria’s nieuwe president Yar’Adua aangekondigd onderzoek in te stellen naar vermeende contacten tussen ambtenaren en rebellengroeperingen.

Nigeria’s Nigerdelta is een gebied waar enorme hoeveelheden olie wordt gewonnen door buitenlandse maatschappijen zoals Shell. Dat gebeurt in ‘joint ventures’ met de Nigeriaanse overheid. Maar zo onzichtbaar als de olie hun huisjes passeert, zo onzichtbaar blijven de inkomsten van oliewinning voor de lokale bevolking. Behalve de grote pijpen in hun achtertuin, zijn de dode vissen in hun rivieren het enige wat ze terugzien van al deze economische activiteiten. Het geld verdwijnt linea-recta in de zakken van zakenlieden en ambtenaren.
Geen wonder dus dat de Delta-bewoners aandacht vragen voor het onrecht dat hen wordt aangedaan. Op zoek naar middelen om hun protest kracht bij te zetten, bleek het kidnappen van (buitenlandse) werknemers een van de meest succesvolle te zijn. Een emotioneel pressiemiddel dat bovendien snelle ‘inkomsten’ garandeert. Aandacht-vragen voor onrecht is zo helaas verworden tot corrupte manipulatie.

Maar Anthonia Ekpa begrijpt het wel. Deze 45-jarige Nigeriaanse heeft een top-positie binnen de Nigeriaanse regering. Ze is verantwoordelijk voor de communicatie in het transformatie-proces dat de overheid de afgelopen jaren is gestart. Mede onder druk van westerse instanties als de Wereldbank en IMF is begonnen met het aanpakken van urgente zaken als corruptie en het oplossen van de regionale spanningen zoals in de Nigerdelta.

Anthonia is hoopvol over een oplossing. “De overheid is al onder de leiding van de voormalige president Olesegun Abasanjo begonnen met investeren in het gebied. Bijvoorbeeld in onderwijs. Dat is zo ontzettend belangrijk.” Ze spreekt uit ervaring want ze is zelf afkomstig uit een van de olie-rijke maar genegeerde gebieden en weet hoe de bevolking achterblijft en lijdt onder het economisch onrecht en de corruptie. En is zelf een van de voorbeelden van wat goed onderwijs kan bewerkstelligen. Zo was ze werkzaam als universitair docente, en is nu full time directeur van de overheidsinstelling waaraan ze verbonden is.
Werkdagen van 10 uur zijn normaal voor haar, en dat voor een salaris dat vijf maal lager ligt dan dat van een universitair docent. Bovendien had ze een leuke baan in Engeland kunnen hebben. Als ik haar vraag "Waarom doe je dit?" moet ze lachen. Dat is voor haar geen vraag. “Ik moet dit doen. Mijn land heeft mij nodig.”

En zo reist ze van staat naar staat, en spreekt met topambtenaren over de noodzaak van goed bestuur en transparantie. Ze laat hen de kale feiten zien van wat corruptie doet met een land en zijn mensen. Ze geeft cijfers en vergelijkt met andere staten en landen in Afrika. Ze vertelt hoe ‘mogelijkheden voor mensen om zich te ontwikkelen’ sinds een paar jaar officieel door de Verenigde Naties als mensenrecht wordt gezien. De ambtenaren luisteren, zegt Anthonia. En af en toe ziet ze hoe er bij iemand een licht aangaat. Maar, zegt ook zij, aan het einde van ons gesprek: Echte transformatie kan alleen maar als mensen van binnen veranderen.

No comments: